Κάθε χρόνο το αμερικάνικο Στέιτ Ντιπάρτμεντ εκδίδει εκθέσεις για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις διάφορες χώρες, δορυφόρους και μη των Ηνωμένων Πολιτειών. Η φετεινή Έκθεση του για τα ανθρώπινα δικαιώματα στην Ελλάδα το 2023 θέτει τη χώρα υπό την κυβέρνηση Κ. Μητσοτάκης σε ακόμη χειρότερο σημείο από ότι το 2022 (εδώ μπορείτε να δείτε αναλυτικά την έκθεση για το 2022)
Η προηγούμενη έκθεση παρά το γεγονός ότι ήταν επίσης κόλαφος για τις πρακτικές της κυβέρνησης της ΝΔ πέρασε στο ντούκου, πρακτικά δεν της έδωσε κανείς σημασία, όχι μόνο τα ελεγχόμενα media αλλά ούτε και η αντιπολίτευση. Η φετινή έκθεση για το 2023 (εδώ μπορείτε επίσης να τη δείτε ολόκληρη) έλαβε μεγάλες διαστάσεις με το σύνολο των ΜΜΕ να έχουν από χθές δημοσιεύσει εκτενή ρεπορτάζ και αποσπάσματα. Λόγω προφανώς των επικείμενων Ευρωεκλογών τα ευρήματα της αμερικάνικης έκθεσης έγιναν θέμα πολιτικής αντιπαράθεσης. Και φυσικά το Μαξίμου έσπευσε όχι μόνο να αμφισβητήσει την Έκθεση της αμερικάνικης κυβέρνησης αλλά δημόσια εξέφρασε το “παράπονο” της ότι δεν ρωτήθηκε η θέση της!
Στην έκθεση 46 σελίδων που ξεπερνά τις 10.000 λέξεις το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αναφέρεται εκτενώς στην κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μας, κάνοντας λόγο για “σκληρή, απάνθρωπη ή ταπεινωτική μεταχείριση ή τιμωρία κρατουμένων στη φυλακή και μεταναστών και αιτούντων άσυλο από τις αρχές επιβολής του νόμου, εγκλήματα που περιλαμβάνουν βία που στοχεύουν μέλη εθνικών, φυλετικών ή εθνοτικών μειονοτήτων και εγκλήματα που περιλαμβάνουν βία ή απειλές βίας που στοχεύουν λεσβίες, ομοφυλόφιλους, αμφιφυλόφιλους, τρανς, queer ή ιντερσεξ άτομα». Επίσης αναφέρεται στις παρακολουθήσεις, τουτς θανάτους μεταναστών και φυλακισμένων.
Η έκθεση ειδικά για τα ΜΜΕ αναφέρει:
Το σύνταγμα και ο νόμος προέβλεπαν την ελευθερία της έκφρασης, συμπεριλαμβανομένων των μελών του Τύπου και άλλων μέσων ενημέρωσης, και η κυβέρνηση γενικά σεβάστηκε αυτό το δικαίωμα. Ένα ανεξάρτητο μέσο ενημέρωσης, ένα αποτελεσματικό δικαστικό σύστημα και ένα λειτουργικό δημοκρατικό πολιτικό σύστημα που συνδυάζονται για την προώθηση της ελευθερίας της έκφρασης, συμπεριλαμβανομένων των μελών του Τύπου. Ωστόσο, εγχώρια και διεθνή πρακτορεία ανέφεραν ότι δημοσιογράφοι και μέσα ενημέρωσης αντιμετώπισαν πίεση για να αποφύγουν την κριτική της κυβέρνησης ή την αναφορά σκανδάλων.
Στις 12 Ιανουαρίου, η Επίτροπος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Συμβουλίου της Ευρώπης, Ντούνια Μιγιάτοβιτς, προέτρεψε τις αρχές να διασφαλίσουν ότι «οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και οι δημοσιογράφοι θα μπορούσαν να εργάζονται με ασφάλεια και ελεύθερα». Τον Μάιο, μια έκθεση των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα ανέφερε ανησυχίες για υποκλοπές δημοσιογράφων, φερόμενους από τις υπηρεσίες πληροφοριών και μέσω του spyware Predator, συγκέντρωση ιδιοκτησίας των μέσων ενημέρωσης, κυβερνητικό έλεγχο των δημοσίων μέσων ενημέρωσης και βία κατά δημοσιογράφων, κυρίως όσων καλύπτουν διαμαρτυρίες και μετανάστευση .
Ελευθερία έκφρασης : Το σύνταγμα και ο νόμος προστατεύουν την ελευθερία της έκφρασης, αλλά επέτρεπαν περιορισμούς στον λόγο που υποκινεί διακρίσεις, μίσος ή βία κατά ατόμων ή ομάδων με βάση τη φυλή, το χρώμα του δέρματος, τη θρησκεία, την καταγωγή, την εθνική ή εθνοτική καταγωγή, τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ταυτότητα φύλου , ή αναπηρία. Η δυσφήμιση παρέμεινε ποινικό αδίκημα.
Βία και παρενόχληση: Στις 13 Ιουλίου, η Ένωση Δημοσιογράφων των Ημερησίων Εφημερίδων Αθηνών εξέφρασε στον Υπουργό Δικαιοσύνης Φλωρίδη την ανάγκη προστασίας των δημοσιογράφων από τη νομική παρενόχληση γνωστή ως Στρατηγικές Αγωγές κατά της Δημόσιας Συμμετοχής (SLAPPs). Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή όρισε τα SLAPP τον Νοέμβριο ως αγωγές που υποβάλλονται κατά δημοσιογράφων ή υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για να τους εμποδίσει να ενημερώσουν το κοινό και να αναφέρουν θέματα δημοσίου ενδιαφέροντος. Στις 14 Μαρτίου, ο ευρωβουλευτής της χώρας, Στέλιος Κούλογλου, έθεσε το θέμα των SLAPPs στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αναφέροντας το παράδειγμα του δημάρχου Αλεξανδρούπολης να στοχοποιεί τον δημοσιογράφο και συνδικαλιστή Αντώνη Τελόπουλο με μηνύσεις αντίποινα.
Λογοκρισία ή Περιορισμοί Περιεχομένου για Μέλη Τύπου και Άλλα ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένων των Διαδικτυακών Μέσων : Η κυβέρνηση δεν λογοκρίνει τα μέσα ενημέρωσης, αν και πολλές ΜΚΟ είπαν ότι τα μεγάλα μέσα τείνουν να μην δημοσιεύουν δυσάρεστες ειδήσεις για την κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένων καταγγελιών για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εμποδίζοντας την ενημέρωση των πολιτών συμμετοχή. Τον Αύγουστο το Συμβούλιο της Επικρατείας –το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο– ζήτησε από το Δικαστήριο της ΕΕ να αποφασίσει εάν το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοφωνίας και Τηλεόρασης (NRTC) είχε την εξουσία να επιβάλει πρόστιμο σε ιστότοπους για «παραβιάσεις της ανθρώπινης αξιοπρέπειας», όπως έκανε με το ραδιόφωνο και την τηλεόραση. Το Συμβούλιο της Επικρατείας έκρινε ότι οι τηλεοπτικές υπηρεσίες που βασίζονται στο διαδίκτυο δεν ήταν υποχρεωμένες να συμμορφώνονται με τους εθνικούς κανονισμούς για τη ραδιοφωνία και την τηλεόραση και ως εκ τούτου το NRTC δεν μπορούσε να τους επιβάλει πρόστιμο.
Οι εθνικοί πάροχοι υπηρεσιών τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών μέσων έπρεπε να εγγραφούν στο NTRC. Η κυβέρνηση διατηρούσε επίσης ένα μητρώο διαπιστευμένων τοπικών ιστοσελίδων που έπρεπε να εμφανίζουν την πιστοποίησή τους στην αρχική τους σελίδα. Παρόμοιο ηλεκτρονικό μητρώο υπήρχε για τον περιφερειακό και τον τοπικό τύπο.
Νόμοι για συκοφαντική δυσφήμιση : Ο νόμος προέβλεπε ποινικές κυρώσεις για καταδίκη για συκοφαντική δυσφήμιση, συμπεριλαμβανομένης της συκοφαντίας και της συκοφαντίας. Τα άτομα που καταδικάστηκαν για εγκλήματα δεν μπορούσαν να ισχυριστούν συκοφαντία για να συζητήσουν τα εγκλήματά τους. Οι φορείς επιτήρησης της ελευθερίας των μέσων ενημέρωσης συνέχισαν να εκφράζουν ανησυχίες σχετικά με τη χρήση τέτοιων νόμων για τον εκφοβισμό των δημοσιογράφων. Στην έκθεσή της τον Μάρτιο, η ειδική εισηγήτρια του ΟΗΕ για τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σημείωσε ότι οι δημοσιογράφοι αντιμετώπισαν «ποινικές αγωγές και στρατηγικές αγωγές κατά της δημόσιας συμμετοχής για τις ερευνητικές τους αναφορές για τη διαφθορά και τη ρύπανση του περιβάλλοντος».
Μη κυβερνητικός αντίκτυπος: Στις 28 Απριλίου, η αστυνομία συνέλαβε δύο υπόπτους σε σχέση με τη δολοφονία του δημοσιογράφου Τζορτζ Καραϊβάζ το 2021, ο οποίος έκανε ρεπορτάζ για οργανωμένο έγκλημα και διαφθορά.
Τον Μάιο και τον Ιούνιο, η αστυνομία συνέλαβε 10 άτομα, μεταξύ των οποίων ύποπτα μέλη του κόμματος της Χρυσής Αυγής, με την κατηγορία της επίθεσης σε έκθεση του καλλιτέχνη από τη Βόρεια Μακεδονία, Σεργκέι Αντρέεφσκι, στην Καλαμαριά, στη βόρεια Ελλάδα. Οι μασκοφόροι ύποπτοι εισέβαλαν στην έκθεση, ανάγκασαν τον καλλιτέχνη να κατεβάσει τα έργα του και αρνήθηκαν την πρόσβαση στους επισκέπτες. Στα φυλλάδιά τους, οι υποστηρικτές της Χρυσής Αυγής κατήγγειλαν την παραχώρηση δημόσιου χώρου σε έναν καλλιτέχνη που κατάγεται από μια χώρα που υποστήριξαν ότι «υπονομεύει» και «παραποιεί» την ελληνική ιστορία.
Ενέργειες για τη διεύρυνση της ελευθερίας της έκφρασης, συμπεριλαμβανομένων των μελών του Τύπου και άλλων μέσων ενημέρωσης: Η κυβέρνηση θέσπισε νομοθεσία για να απαιτήσει την απόδειξη ενός απτού αποτελέσματος για να κατηγορήσει κάποιον για διάδοση παραπληροφόρησης.
Ελευθερία στο Διαδίκτυο: Η κυβέρνηση δεν περιόρισε ούτε διέκοψε την πρόσβαση στο διαδίκτυο ούτε λογοκρίνει το διαδικτυακό περιεχόμενο. Υπήρξαν αναφορές ότι οι αρχές έκαναν κατάχρηση της τεχνολογίας παρακολούθησης για την παρακολούθηση κινητών συσκευών συγκεκριμένων ατόμων.
