Λίγο πριν ανοίξουν για μια ακόμη μια φορά οι κάλπες για την εκλογή νέων μελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ελάχιστοι από τα εκατομμύρια των Ευρωπαίων ψηφοφόρων γνωρίζουν από που προέρχονται τα χρήματα των πολιτικών κομμάτων τα οποία καλούνται να ψηφίσουν. Το κενό αυτό έρχεται να καλύψει μια νέα διασυνοριακή έρευνα, η «TransparencyGap: Η χρηματοδότηση των Πολιτικών Κομμάτων στην ΕΕ» που συντόνισε το Follow the Money. Από την πλευρά της Ελλάδας μετείχε η ανεξάρτητη δημοσιογραφική ομάδα “Reporters United”, μαζί με ακόμη 25 δημοσιογραφικές ομάδες. Από το ρεπορτάζ τους δημοσιεύουμε εκτενές απόσπασμα. Η έρευνα επιχειρεί να ρίξει φως στο κενό διαφάνειας στην προέλευση των οικονομικών πόρων των ευρωπαϊκών κομμάτων. Για τη χώρα μας επιβεβαιώνεται η διαχρονική στήριξη των πολιτικών κομμάτων με δημόσιο χρήμα. Αξίζει ωστόσο να επισημάνουμε πως οι “χορηγίες” από άλλες πηγές στην Ελλάδα δεν δημοσιεύονται ποτέ καθώς απαγορεύονται δια νόμου. Ολόκληρη την πολύ ενδιαφέρουσα έρευνα θα τη βρείτε στην ιστοσελίδα των Reporters United εδώ
<<Τι συμβαίνει με το κενό διαφάνειας στη χώρα μας; Προκειμένου να εξακριβωθεί, χρειάστηκε να αναζητήσουμε και να εξετάσουμε προσεκτικά τις ετήσιες οικονομικές δηλώσεις των κομμάτων, οι οποίες συνήθως εμφανίζονται… αθόρυβα και με μεγάλη καθυστέρηση στις ιστοσελίδες τους και στην ιστοσελίδα της αρμόδιας Επιτροπής Ελέγχου Δηλώσεων Περιουσιακής Κατάστασης της Βουλής.
Έτσι, παρουσιάζουμε σήμερα για πρώτη φορά συγκεντρωμένα οικονομικά στοιχεία από τους απολογισμούς των ελληνικών κομμάτων για το διάστημα 2019 – 2022. Εξετάσαμε ακόμη όλες τις δημοσιευμένες στην Επιτροπή Ελέγχου αποφάσεις χρηματοδότησης των κομμάτων, καθώς και τις δηλώσεις των ίδιων των κομμάτων για εισφορές που έχουν δεχθεί από φυσικά πρόσωπα. (Σημειώνεται πως για το 2022 δεν έχουν δημοσιευθεί ακόμη οι κομματικές λίστες εισφορών, ενώ για τα έτη 2023-2024 δεν έχουν ακόμη δημοσιευθεί οποιαδήποτε άλλα οικονομικά στοιχεία, πλην αποφάσεων κρατικής χρηματοδότησης)
Απευθύναμε επίσης γραπτώς ερωτήσεις στα ίδια τα κόμματα. Μέχρι τη στιγμή της δημοσίευσης είχαν απαντήσει ΣΥΡΙΖΑ και ΚΚΕ. Θα δημοσιεύσουμε όλες τις απαντήσεις που θα λάβουμε.
Βάσει των στοιχείων που συλλέξαμε:
- Από το 2019 ως το 2022 τα κόμματα, σύμφωνα με τους ετήσιους απολογισμούς τους, έλαβαν 100,319 εκατ. ευρώ από την τακτική, επιμορφωτική και εκλογική κρατική χρηματοδότηση και 38,276 εκατ. ευρώ ως χρηματοδότηση από φυσικά πρόσωπα.
- Αν συνυπολογίσουμε και την κρατική χρηματοδότηση για το 2023 και 2024 (μέχρι στιγμής), τα κόμματα έχουν λάβει ως τώρα σχεδόν 157 εκατ. ευρώ.
- Ως νικήτρια των εκλογών του 2019 και του 2023, η ΝΔ συγκεντρώνει το μεγαλύτερο συνολικά μέρος κρατικής χρηματοδότησης, έχοντας λάβει από το 2019 ως τώρα 59,6 εκατ. ευρώ. Ακολουθεί ο ΣΥΡΙΖΑ με 49,5 εκατ. ευρώ, το ΚΚΕ με 12,48 εκατ. ευρώ, ο συνασπισμός ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής με 10,46 εκατ. ευρώ, ενώ χρηματοδότηση 4,27 εκατ. ευρώ έχει λάβει και το ΠΑΣΟΚ ως ξεχωριστό κόμμα. Ακολουθούν η Ελληνική Λύση με 8 εκατ. ευρώ, το ΜέΡΑ25 με 5,79 εκατ. ευρώ και η Πλεύση Ελευθερίας με 1,28 εκατ. ευρώ. Τα ακροδεξιά κόμματα Νίκη και Σπαρτιάτες που μπήκαν στη Βουλή το 2023 έχουν μέχρι σήμερα λάβει 593.779 ευρώ και 688.544 ευρώ αντίστοιχα.
- Το Ποτάμι εξακολουθεί να λαμβάνει σήμερα χρηματοδότηση και έχει εισπράξει από το 2019 2,72 εκατ. ευρώ. Δεν συμμετέχει πια σε εκλογικές διαδικασίες.
- Συνυπολογίζοντας στην κρατική χρηματοδότηση την ιδιωτική και τα δηλωθέντα λοιπά έσοδα, προκύπτει από τους κομματικούς ισολογισμούς ότι το σύνολο των εσόδων για τα κόμματα είναι από το 2019 ως και το 2024 τα παρακάτω: ΝΔ έσοδα 68,5 εκατ. ευρώ, ΣΥΡΙΖΑ 56 εκατ. ευρώ, ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑλ 12,1 εκατ. ευρώ, ΠΑΣΟΚ 4,4 εκατ. ευρώ, ΚΚΕ 36,5 εκατ. ευρώ, Ελληνική Λύση 8,5 εκατ. ευρώ, ΜέΡΑ25 6,1 εκατ. ευρώ και Πλεύση Ελευθερίας 1,4 εκατ. ευρώ>>.
Στα γενικά συμπεράσματα της έρευνας έπειτα από ανάλυση τουλάχιστον 12.000 ετήσιων οικονομικών απολογισμών από 281 κόμματα και 500.000 ιδιωτικών εισφορών προς αυτά, σημειώνεται:
- Περίπου 7 δισ. ευρώ είναι το ποσό που συγκέντρωσαν επισήμως 281 πολιτικά κόμματα στην ΕΕ από κρατικές επιχορηγήσεις, εισφορές, συνδρομές μελών, δωρεές και άλλες πηγές εσόδων κατά την περίοδο 2019 – 2022 (χρονιές για τις οποίες είναι διαθέσιμοι οι περισσότεροι ετήσιοι οικονομικοί απολογισμοί στα κράτη-μέλη).
- Τη μερίδα του λέοντος αποτελεί η κρατική χρηματοδότηση, που αγγίζει τα 3,7 δισ. ευρώ. Σε Φινλανδία, Ρουμανία και Ιρλανδία τα κόμματα εξασφαλίζουν πάνω από το 80% της χρηματοδότησής τους από το κράτος, ενώ σε Ισπανία, Βέλγιο, Σλοβακία, Κροατία και Πολωνία αυτή ξεπερνά το 75%. Στην Ελλάδα το ποσοστό της κρατικής χρηματοδότησης υπολογίζεται σε 70,2%. Τα μόνα κράτη όπου τα κόμματα δεν λαμβάνουν κρατική χρηματοδότηση είναι η Μάλτα και η Ιταλία, η οποία κατάργησε το 2014 τις κρατικές επιχορηγήσεις εξαιτίας σκανδάλων διαφθοράς που μάστιζαν τη χώρα από τη δεκαετία του ’90.
*** Η διασυνοριακή έρευνα #TransparencyGap που συντόνισε το Follow the Money,έγινε από 26, τους δημοσιογραφικούς οργανισμούς: Follow the Money, The Guardian, ZDF, Reporters United, El País, Paper Trail Media, IrpiMedia, Apache, Público, BIRD, CIReN, Context, De Tijd, Delfi, Denik N, VSquare, ICJK, MaltaToday, Oštro Hrvatska, Direkt 36, Oštro Slovenia, Re:Baltica, Reporter, YLE, Noteworthy, The Journal.
